Ook wij hebben een stedentrip gemaakt. In Antwerpen ditmaal, zeer de moeite waard. Wie mij vooral opvielen waren de orthodoxe Joden – mannen met vlechtjes aan weerszijden, hoge hoeden, zwarte pakken, witte overhemden – die op elektrische stepjes door de stad sjeesden. De orthodoxe vrouwen en meisjes zag ik eigenlijk alleen in de Joodse wijk zelf en niet één op een stepje. De mannen compenseren dit soort lamlendigheid door zich levensgevaarlijk tussen het consumerende publiek door te schieten. Mijn filosofische vriend vertelde mij dat er zelfs een kleine subgroep orthodoxe Joden bestaat, die zich aan geen enkele vorm van werelds gezag wenst te onderwerpen, laat staan aan verkeersregels. Als hij zich per auto door de Joodse wijk begeeft, schakelt hij standaard terug naar de eerste versnelling om stapvoets verder te gaan, want menige wijkbewoner steekt de weg over zonder op of om te zien, volledig vertrouwend op de Heer in het verkeer. De vrouwen zijn eveneens heel donker gekleed en dragen lange zwarte maillots, hun haren bedekt, niet zoals Amerikaanse Jodinnen met een pruik, die dan meestal aanzienlijk wellustiger oogt dan hun eigen kapsel, maar gewoon met een hoofddoekje. Ook de kleine jongens dragen volwassen mannenkleding en zelfs peuters in hun wandelwagentje hebben al vlechtjes en een keppeltje. Zóveel Joden zag ik, dat ik even dacht dat de andere Belgen veel beter voor ze gezorgd hadden dan wij. Maar ja, die van ons zijn liberaal en kleden zich niet afwijkend. En wij hadden natuurlijk dat perfecte Bevolkingsregister, daar zijn Belgen veel te slordig voor. Ik dacht trouwens lange tijd dat die mindere overlevingskans bij ons aan de registratie door de Joodse Raad lag, maar ik moest beter mijn best doen, vond mijn filosofische vriend, met het mij verdiepen in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Dus keek ik onlangs naar ‘Willem en Frieda’, een prachtige documentaire van Stephen Fry, over twee homoseksuele en dus nogal veronachtzaamde, maar buitengewoon dappere verzetshelden. Willem Arondeus werd geëxecuteerd, Frieda Belinfante kon ontkomen.

Verder bezochten we zo ongeveer alle musea en natuurlijk de kathedraal, waar we na drie kwartier zelf rondkijken op een werkeloze gids stieten, die ons een bevlogen privérondleiding gaf. Erg aardig. Dan denk je dat je al heel veel hebt gezien in die kerk en blijkt vervolgens wat je bijvoorbeeld in zo’n kruisafneming van Rubens allemaal niet hebt gezien. Ik had niet gezien dat Maria Magdalena a) duidelijk als publieke vrouw was afgebeeld, omdat b) Jezus met zijn voet haar half ontblote schouder aanraakte, wat je niet deed bij een fatsoenlijke vrouw, ook al was je nog zo dood en c) de opening van haar gewaad kennelijk aan de voorkant zat en niet zoals het hoorde bij private vrouwen op de rug en d) zij een gele sjaal droeg, wat op zich al voldoende zei. Dzjiezus!

Daarna moesten we er via het winkeltje weer uit en vroeg ik, altijd lang en breed weifelend over dit soort dingen, aan de baliemedewerker of de gids beledigd zou zijn als we hem iets gaven. Hij vroeg een omschrijving van de gids en zei: ‘Nee, die beslist niet, die vindt dat leuk’. Dus wou ik de kerk weer in, maar dat ging niet zomaar: draaihek, eenrichtingsverkeer, u moet de kerk nu uit, ja? Stond die baliejongen op, haastte zich voor ons uit naar het hekwerk en trok dat, tot verbazing van het publiek, in zijn geheel tot boven zijn hoofd uit de grond. Belgen zijn namelijk aardiger dan Nederlanders, dus toen konden we weer naar binnen. Daar misten we de gids op een haar na, omdat die eigenlijk juist graag weer naar huis wou. Maar het kwam allemaal goed en hij was blij met onze gift. Ook zoiets. Hoeveel moet het dan zijn? Drie kwartier gidsen, wat denk jij? Ik denk € 20, maar de meningen waren verdeeld en dus werden het er 10.

Slapen intussen deed ik in die drie nachten al met al ongeveer 7 uur. Dat is voldoende om op de been te blijven, maar niet om zelf te concluderen dat de sluiting van Maria Magdalena’s gewaad dus aan de voorkant zat. Die chronische slapeloosheid, waarover ik het niet meer zou hebben, is genetisch bepaald, van onze vader geërfd door mij en mijn oudste broer. Mijn vader ging van pure wanhoop ’s nachts vaak fietsen. Maar wel elke dag om 7 uur op, om – dikwijls tot ’s avonds half 11 – te werken. En ik heb hem nooit goed gezegd hoeveel ik van hem hield, kutkind. Maar er werd vroeger toch niet zoveel waarde gehecht aan het oordeel van een meisje, daar sla ik qua wroeging dan mijn slaatje wel weer uit.

Onlangs kocht ik online wandelsportschoenen ad € 130. Even oefende ik er binnenshuis mee in de gang. Ze veerden heerlijk, precies wat ik zocht. Twee dagen later ging ik erop naar buiten. Eerst lekker en toen bleken ze te klein. De volgende dag probeerde ik het nog eens. Ze knelden mijn beide grote tenen blauw. Ook zat er nu hier en daar wat zand onder de zolen. Dat was er wel weer af te krijgen, maar toch vond ik dat ik ze nu niet meer terug kon sturen. Dus deed ik ze cadeau aan een vriendin met een maatje kleiner. Het idee, hè? Dat is een beetje vergelijkbaar met mijn ontsteltenis, toen een collega eens vertelde dat ze haar auto had ingeruild bij haar garage zonder te melden dat er iets mis was met het linker achterportier. Dat ging soms onderweg zomaar open of bleef juist vast zitten als je eruit wou. ‘Maar waarom heb je dat niet gezegd?’ ‘Omdat ik er dan minder voor terugkreeg.’ ‘Maar nu zadel je de volgende eigenaar met een verborgen gebrek op.’ ‘Dat is dan zijn probleem.’ Onbegrijpelijk vind ik zoiets, erger dan gebruikte schoenen terugsturen als nieuw. Dat had ik overigens gewoon moeten doen, temeer toen ik onlangs in Lubach een under cover bij Bolcom hoorde vertellen wat hij bij zijn werk aan de retourpakkettenband zoal had aangetroffen. Ik noem hier slechts een vibrator ‘waar de poep nog aan zat’ of een koffer met vieze sokken en aan het handvat een label van de luchtvaartmaatschappij waarmee de koffer op vakantie was geweest. Het verdienmodel van die online bedrijven blijkt dat ze de retourspullen die er nog prima uitzien als nieuw naar een volgende klant sturen en de dingen met poep doorsluizen naar een vaste opkoper. Goed systeem, niks meer aan doen. Maar echt, je schaamt je voor je eigen volk. Het zal wel weer massaal VVD gaan stemmen. Onze superieure identiteit immers loopt tezeer gevaar met al die vluchtelingen.

Intussen is A. met haar zus een dag of vier naar Berlijn geweest. Op de terugreis met de onderhoudsachterstallige Deutsche Bundesbahn hadden ze veel vertraging, uren zelfs. De conducteur verontschuldigde zich per intercom voor het ‘Schrott’ waarin hij de reizigers moest vervoeren. Ze liepen dan ook midden in de nacht vast in Duisburg, waar een zoon van haar zus ze dan maar per auto op kwam halen. Zo’n ervaring werpt wel een geheel nieuw licht op onze eigen zo vaak beschimpte NS. Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk niet om de bestemming…