Ja, ‘geloof mij nou maar’, dat zei ik echt . Het is de enige manier om bij jou wat achterdocht te wekken. Als we het overal over eens zijn, komen we nergens. Er moet meer amok worden gemaakt, met voeten gestampt, gedreigd met pekel en zwavelzuur. Dit land gaat aan gezapigheid ten onder. Neem alleen die boeren. Wat een saaie, stroperige wantoestand was dat zeg, met die trekkers. Kan het nog flepser? Twintig kilometer per uur en dan met z’n allen in van die keurige, hygiënisch verantwoorde martelkooizeugrijen op het Malieveld gaan staan kijken wat er gebeurt. Nou, niks dus. Wat hadden jullie dan gedacht?

Maar eerst even nog over onze hersens. Jij zegt: ‘Sinds het boek van Dick Swaab, “Wij zijn ons brein”, ga ik ervan uit dat wij leven en kiezen binnen de grenzen die onze hersenen ons stellen.’ Dat zeg jij. Maar geloof mij: ik zeg dat onze wilsvrijheid niet zozeer wordt bepaald door de grenzen die ons brein ons stelt, als wel ook daarbinnen een illusie is. Hier hebben we toch een wezenlijk verschil te pakken. We zijn het er wel over eens dat alles gebeurt binnen ons brein, maar niet over hoe dat dan gebeurt. Een academische kwestie, vind jij vermoedelijk, pure theorie. Klopt, zij het toch ook wel met consequenties voor de praktijk, in die zin bijvoorbeeld dat je straf als straf afschaft, maar iemand nog wel, om de samenleving te beschermen, lekker lang opsluit.

Nu de aanval van Sacha Baron Cohen op de digitale Suikerberg.

Ik hou niet zo van Sacha Baron Cohen als komiek. Van practical jokes en zo breekt mij steevast het zweet uit. Als zinnig denker echter heeft hij gelijk met al zijn argumenten tegen Facebook, YouTube, Google, Twitter, dating sites en Bolcom, om over het dark net maar helemaal te zwijgen. Maar het voordeel van met name de sociale media vind ik zelf wel dat je de haatzaaiers nu in vivo waarneemt, in het wild, in hun eigen habitat van bij voorkeur anonieme hufters. Je ziet dikwijls niet om wie het gaat, maar wel om hoeveel en hoe ze zich voelen: miskend, machteloos en rancuneus.

Overigens, even tussendoor een klein puntje van aandacht: je hebt het over ‘racisten, pedofielen en andere misdadigers’, maar niet iedere pedofiel lijkt mij per se een misdadiger. Ik weet ook niet hoe het heet als ze hun kinderwens weten te beheersen, maar in dat geval kunnen het toch wel beste mensen zijn.

Mij lijkt de oplossing dat de Suikerberg zelf nauwgezet alle input filtert, maar er wel inzichtelijke rapportages over opstelt. Wie, wat, waar, hoeveel en wanneer moet daarin bijgehouden worden. Vinger aan de pols. Niet het kindje met het badwater wegdoen, want je hebt er naast het politieke stemgedrag toch een aardige barometer van haat, leugens en complottheorieën mee. Leuk zou ik vinden als Twitter een aparte categorie in het leven riep, een plek waar alle drab wordt verzameld, maar waarvan dan meteen ook duidelijk is dat het hier een officiële achterbuurt betreft. Geen beperkingen opleggen, maar in afzondering plaatsen, bij de holocaustontkenners. Uitstel van publicatie blijft een prima idee, opdat ook in quarantaine niet elk vunzig bericht zomaar meteen het licht ziet. Daarvoor echter moet de Suikerberg zelf aan banden worden gelegd, zoals overigens de hele vrije markt. Maar ja. In plaats van dat het die kant – van de Gemeinschaft – opgaat, raakt onze Gesellschaft steeds verder door financieel profijtbejag gecorrumpeerd.

Daarbij gaat het in onze haarvaten zitten, dat denken in groei, geld en winst, het vreet ook ieder individu steeds meer aan. Het kapitalisme met inherent zijn ridicule consumentisme perverteert ons individueel tot op bot. Almaar rapper willen we op onze wenken bediend, in onze behoeften voorzien worden. Snel, sneller, snelst, elke vorm van reflectie moet eruit, niet meer nadenken, zonde van de koopjestijd. DWDD! Dat geldt ook voor meningen. Die tenderen er meer en meer naar stante pede, lik op stuk, geventileerd te worden. Gaat het om onze eigen mening, dan is die erg belangrijk, die van een ander vinden we bij voorkeur ‘maar een mening’, ook als ze op gedegen onderzoek berust. Dan ligt er bijvoorbeeld een rapport waarin de Argentijnse junta van ’76 tot ’84 aansprakelijk wordt gesteld voor de structurele en wijd verbreide marteling van onderwijzers, armenpriesters en andere subversievelingen en dan zegt Willem-Alexander Claus George Ferdinand, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg, dan nog kroonprins, dat dit ook ‘maar een mening’ is. Ja, weet ik wel, heb ik al zo vaak gezegd…

Van de week had ik als gebruikelijk onenigheid met de kapster – over vreemdelingen ditmaal en het teveel aan regels in dit land – en merkte dat het denken vanuit iets groters dan het persoonlijke eigen- of groepsbelang intussen zelfs verdacht wordt gevonden. Leefde ik soms van een erfenis? Nee? Had ik dan misschien altijd een vaste baan gehad? Aha! Ja, dat verklaarde veel, dan kon je zo denken als ik deed. Maar dan nog, als ik zo graag redeneerde vanuit het algemeen belang of vanuit zorg om de kwetsbaren in onze samenleving, waarom was ik dan niet tegen het toelaten van al die vreemdelingen? Hè? Waarom dacht ik dan niet vanuit ons eigen landsbelang of het belang van onze eigen kwetsbaren?

Dat deed me weer denken aan de meest recente tweet van onze bloedeigen boreale windbuil en zijn twee diebare vriendinnen die door een enorme horde halfwilde Marokkanen in een trein waren aangerand, verkracht en ook nog afgemaakt, meen ik. Of zoiets, ik zit zelf helaas niet op Twitter. Meer dan 40.000 leden heeft zijn partij op het moment en het lijkt mij toch mooi dat we ze kennen, dat we via dit soort tweets weten wie het zijn .

Evolutionair hoeven we niet meer bang te zijn voor uitsluiting-met-de-dood-tot-gevolg. De struggle for life en survival of the fittest zijn niet meer zo nodig, daar hadden we onderhand toch beschaafd overheen gegroeid kunnen zijn. Maar het economisch stelsel waarvoor we hebben gekozen heeft die onderlinge strijd juist tot essentie verheven. We vragen ons tegenwoordig standaard bij elke menig en ieder standpunt bijna volautomatisch af wat voor eigenbelang er achter zit. Achterdocht, daar gaat het om en niemand die eraan ontkomt. Geloof mij nou maar.

Nou, filteren dus, mijn zegen heb je. Om te beginnen binnen de EU. Maar wie bepaalt dan wat er door het filter komt en wat niet? Geloof mij nog een laatste keer, dat wordt de Europese Raad van Wijze Oude Mensen (de EURWOM, in de volksmond al snel haatzaaiend OORWORM gedoopt) en daarin zullen zitting nemen jij, ik en Angela Merkel. Kun je daar een beetje mee leven, Angela Merkel? ‘Met haar wel’, hoor ik je alweer zuchten. Joh, Fons! We zouden vergaderen in Strasbourg! Et la semaine prochaine à Bruxelles! En dan weer in Strasbourg! En dan mocht jij ’s avonds na het filteren gearmd tussen ons in naar La Cloche à Fromage, pour une welverdiende grande bouffe!

Denk er nog eens over na, je hoeft niet meteen te beslissen.
Maar Angela zou het ook leuk vinden, zei ze.