Om te beginnen je vraag of ik al in de Japanse Tuin ben geweest: nee, nog niet. Als je toch eens in de buurt bent, zeg je, maar ja ik ben nooit in de buurt. Daar zit hem echt het probleem.Wel heb ik nu via jouw foto een idee van de weergaloze pracht ervan, vóór de Götterdämmerung als het ware. Van hoe het er daarna uitziet volgt verderop een impressie. Wellicht gaan we er rechtstreeks eens naartoe en dan daarna, als we toch in de buurt zijn, naar jullie.
Wat betreft de Matthäuspassion: daar ben ik wel net als jij 1 keer naartoe geweest, in Musis Sacrum te Arnhem, en dat was ook net genoeg. Prima getal, 1, het hoofd rechtop, de blik fier, precies goed, niks meer aan doen. Ik kan namelijk bij zo’n integrale live uitvoering niet tegen al die recitatieven tussendoor, of hoe heten die dingen, waarin de boel aan elkaar wordt gelast met zo’n monotone vertellersstem. Eruit met die lui. Melodieën wil ik, van koor, solisten of orkest, als je er met je ogen dicht maar wakker bij blijft. Bij die vertellers val ik zelfs met de ogen open in zo’n diepe slaap, dat niet eens het Erbarme dich mij nog wekt.
Dus heb ik eens een poosje ’s nachts met zo’n monotone stem op een cassettebandje geprobeerd in slaap te komen. Maar dan werkt het niet.
Ander probleem: ik kom inmiddels om in de elastiekjes. Van heinde en verre worden ze me toegestuurd. Ik heb er apart een la voor moeten inruimen. Nooit gedacht dat ik nog eens zo’n hekel aan elastiek zou krijgen. Het is nu echt: 1. Trump, 2. Elastiek. Hoe zou het heten als misantropie zich ook over dingen uitbreidt? Misoplanetaria zegt A., die er zelf ook aan lijdt. Maar onze planeten vind ik juist 9 van de leukste dingen die er zijn. 9? Ja, ook Pluto, vooral Pluto eigenlijk. Een dwergplaneet is ook een planeet, dat dissen van Pluto moet eens afgelopen zijn. Trump mag men dissen, elastiek mag men dissen, van kleine planeten moet men afblijven.
Tot zover zijn we het wel eens, mag ik hopen. We mogen spontaan een afkeer voelen van zo ongeveer alles behalve kleine planeten. Maar nu de vraag: staat het verschijnsel spontaneïteit as we know it op het punt te verdwijnen? In de toekomstbeelden van veel science fiction gaan mensen elkaar lopen beoordelen, cijfers geven, prijzen en dissen en daarmee bepalen welke maatschappelijke rechten iedereen afzonderlijk krijgt. In China beginnen ze er in 2020 al real live mee, via het zogenaamde ‘sociale krediet systeem’.
Je krijgt dan bij degenen die beoordeeld worden en dat zijn we in principe allemaal – behalve de elite natuurlijk, het moet wel leuk blijven, en bij elite denk ik dan bijvoorbeeld aan mensen die veel van planeten weten en/of in een Stuurgroep zitten – een soort door het kredietsysteem geconditioneerde spontaneïteit. Zou het wat uitmaken? Geconditioneerd was elke vorm van spontaneïteit so wie so al, door instinct of cultuur, wetmatigheid of toeval, nature, nurture of beide. Jezelf – al is het maar met al je wijze relativertingskunst een héél klein beetje – autonoom voelen, het is de meest intrigerende van alle illusies die de moderne ‘vrije’ mens zich gunt.
Weet je wie zich bij dit alles nergens wat van aantrekken? Mieren. Ik moet dezer dagen met zo’n grote moeizame haak massa’s aan welig woekerend onkruid uit ons gazon steken en kom dan her en der ongelooflijk dolle kolonies mieren tegen die in mijn handschoenen kruipen en onder mijn mouwen en in mijn décolleté en zonet, tot overmaat van dolheid, kwam ik ze op de wc tegen in mijn eigen kruis. Ja, die willen neuken natuurlijk, dat snap ik ook wel, that’s what they do. Maar dat stoïcijnse in hun gedrag, ik was toch wel een beetje geschokt. En het ging nog niet eens om de draaigatjes. Aan de draaigatjes – een mediterrane soort, die het hier nu qua weer ook leuk begint te vinden – kun je, stel ik me zo voor, zelf ook nog wel wat plezier beleven. Maar de ordinaire steekmier, wat moet je ermee? Die ondergraaft waar mogelijk – en dat is overal – via tunneltjes tot in de kruipruimtes ons hele huis. En wat doen wij, overtuigd vegetariër annex bio-industrieverfoeier, er tegen? Wij gieten kokend water in de tunneltjes.
Mijn iq, we hebben het er al eens meer over gehad, blijkt niet goed bestand tegen klimaatverandering en daalt een punt of twee met iedere graad boven de 30. Het blijft een gemeten begrip natuurlijk – andere test, ander iq – maar ik noem mensen Tom die zo niet heten en ook mijn vriendin vertoont onder de huidige omstandigheden moeilijk te negeren vormen van geestelijk verval. Dan gaat ze bijvoorbeeld met een te kort hemd, dat bij voorover buigen allengs verder opkruipt, aardappels rooien op het land. Ja, wat zou je anders ook doen als de zon zo jofel bezig is? Ze had er niets van gemerkt, uren achtereen. Het resultaat is eveneens een soort Japanse Tuin, maar dan na de apocalyps.
Aardappels rooien, het is ook geen werk voor blanken, hè.