Op de middelbare school trof ik in één van de schoolboeken een kleine foto aan van het beroemde schilderij van Picasso over Guernica. De foto was een illustratie bij de passage over de Spaanse burgeroorlog en het bombardement dat het plaatsje Guernica volledig verwoestte. Het schilderij raakte mij meteen, ook al stond het op een kleine slechte foto. Het was vooral aangrijpend, omdat het een aanklacht van de schilder was, tegen de ellende die de bewoners van het dorpje was aangedaan.
Ik zocht later naar betere afbeeldingen van het schilderij, en heb op enig moment mijn vader om een reproductie gevraagd, bij wijze van verjaardagscadeau. Niet alleen kocht hij voor mij die reproductie, maar hij plakte hem ook op een stuk spaanplaat en werkte de randen mooi af, zodat het een schilderij werd. Dat schilderij heeft jaren op mijn studentenkamer gehangen, zodat ik de afbeelding op den duur van buiten kende. Jaren later heb ik het schilderij van de hand gedaan, je wilt ook wel weer eens wat anders aan de muur hangen, nietwaar?
Een jaar of vijf geleden was ik met C. in Madrid en ik wilde uiteraard de geledenheid niet voorbij laten gaan om het echte werk te gaan bekijken, in het Reina Sofia Museum. Ik wist niet dat het zo groot was, ruim 7 meter breed en ruim 3 meter hoog. En hoewel ik het al kende, imponeerde het opnieuw, nu vooral door de omvang. Je kunt het moeilijk een mooi schilderij noemen, het heeft geen kleuren, alleen twintig tinten grijs, en het gaat ook over iets vreselijks: het bombarderen van mensen die geen kant op kunnen. Links op het schilderij staat een vrouw die het uitschreeuwt, haar hoofd gericht naar de hemel, in haar armen haar dode kind. Elders liggen losse ledematen verspreid over de grond. De ellende spat van het doek af.
Een paar maanden geleden besloten C. en ik onze trouwdag dit jaar te gedenken met een reis naar Bilbao, met als primair doel het beroemde Guggenheim museum. Onze keus viel op een georganiseerde groepsreis met een nederlandse reisleider naar Bilbao en San Sebastian in Baskenland. Bij de voorbereiding van de reis zag ik dat Guernica tussen deze beide steden in ligt. Het heet eigenlijk Gernika, in het Baskisch. Ik dacht nog: we komen er in de buurt, jammer dat we niet even kunnen gaan kijken. Maar soms zit het mee: de reisleider stelde voor om een uitstapje naar Gernika in te lassen, en zo geschiedde. Het is een heel aardig plaatsje, dat na de oorlog is herbouwd. De naam zal altijd wel verbonden blijven aan het bombardement.
Voor mij was het ook een beetje een afronding. Op school had ik er van gehoord, toen ik studeerde heb ik vaak naar de afbeelding zitten staren, daarna heb ik het echte schilderij gezien, en tenslotte heb ik het stadje gezien waar het allemaal gebeurde. Het heeft zich goed hersteld van de kwaadaardige ramp die nooit had mogen plaatsvinden.
