De spreekbeurt van Thierry Baudet naar aanleiding van de uitslag van de provinciale verkiezingen op 20 maart heeft zoveel tongen losgemaakt, dat ik hem maar eens onder de loupe heb genomen. Als iedereen het erover heeft, wil ik ook wel eens weten waar het over gaat.

“De uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij het vallen van de avond”. 

Zo begon de lezing. Eindelijk, als het bijna te laat is, daalt de wijsheid over ons neer, bedoelde hij te zeggen, geloof ik.

“Temidden van de brokstukken van wat ooit de grootste en mooiste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend. . . . . de mooiste architektuur, de mooiste muziek en de mooiste schilderkunst heeft voortgebracht die ooit onder de sterrenhemel heeft bestaan. Ons land maakt onderdeel uit van die beschavingsfamilie”.

Hebben wij de mooiste beschaving die ooit bestaan heeft? Doet dat niet te kort aan al die andere beschavingen die zoveel moois hebben gebracht aan hun deelnemers? Het is niet alleen kortzichtig, maar het roept ook herinneringen op aan tachtig jaar geleden: wij zijn beter dan die anderen. Superieur.

En de lezing gaat verder.

“Maar net als al die andere landen van onze boreale wereld worden we kapot gemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen. We worden ondermijnd door onze universiteiten, onze journalisten, door de mensen die onze kunstsubsidies ontvangen, en die onze gebouwen ontwerpen, en bovenal worden we ondermijnd door onze bestuurders.”

Nou nou. Poe hee. Sjongesjonge. Dit is nieuw voor mij. Ook uit het toehorend publiek klonk slechts een aarzelend applausje. Gelukkig kwam er een toelichting.

“ ’n Kliekje omhooggevallen netwerkers, beroepsvergaderaars, mensen die nog nooit een boek hebben gelezen in hun leven, en geen idee hebben wat op de lange termijn de belangrijke issues zijn. Zij beheersen helaas de besluitvormingsorganen van ons land en maken, in een merkwaardige mengeling van onkunde en cynisch eigenbelang, keer op keer de verkeerde keuzes. Niet lang meer!”

Dat schiep meteen duidelijkheid: uit het publiek steeg een gejuich op. Daar waren ze het nu eens van harte mee eens. Baudet ging verder met het afkraken van Mark Rutte: belastingverhoging, twee-en-half-miljoen mensen onder de armoedegrens en werkloos langs de kant, grenzen wagenwijd open, honderdduizenden mensen uit andere culturen toegelaten, crisis bij de politie, verkrachters lopen gewoon vrij rond, kaalslag in ons onderwijs, bureaucratische woeker in de gezondheidszorgen, en die verschrikkelijke EU wil de baas over ons spelen. En waarom gebeurde dit allemaal? Volgens Baudet gelooft men niet meer in onze beschaving, onze cultuur, onze kunst, onze feestdagen, onze helden. (Met men bedoelt hij denk ik de universiteiten, kunstenaars, journalisten en bestuurders).

“Maar in dat immense spirituele vacuüm is tegelijkertijd een grandioze ketterij binnengedrongen, een nieuwe immanente religie, een politieke theologie. De leden van het kartel geloven in niets, en vereren tegelijkertijd één afgod, genaamd transitie. Duizend miljard willen zij offeren op het altaar van deze afgod, in de vorm van windmolens, warmtepompen, zonnepanelen en andere volkomen onrendabele projecten . . . . die ons heel erg veel geld kosten en ons dus heel erg straffen. . . . Deze duurzaamheidsafgoderij stort niet alleen onze economie in de totale ondergang, hij is ook bedoeld om onze geest, ons zelfbewustzijn nog verder te krenken. Inderdaad: schuldgevoel is hetgeen waar deze klimaathekserij zich mee voedt. . . . . Het is pure zelfhaat. Een schuldcomplex.”

Duizend miljard. Hij heeft het in ieder geval goed laten doorrekenen, dat moet gezegd. En met warmtepompen moet je inderdaad uitkijken, ze zijn minder rendabel dan je zou willen.

De duurzaamheidsafgoderij is bedoeld om ons zelfbewustzijn nog verder te krenken. Linie, heb jij daar al wel eens bij stilgestaan? Ik durf te wedden van niet.

“En als u er iets van wil zeggen, als de bevolking zich keert tegen de algehele capitulatie van onze bestuurders, weet u wat ze dan doen? Dan schaffen ze het referendum af!”.

Boegeroep in het publiek. Ik citeer nog enkele flarden:

“Dat is de toestand van ons land vandaag. Die arrogantie, die stupiditeit, is vandaag afgeschaft.”

“Ons land verkwanseld door de bestuurders van het kartel.”

“Wij zijn naar het front geroepen omdat het moet, omdat ons land ons nodig heeft”.

“Wij zijn erfgenamen van de grootste beschaving die ooit heeft bestaan. Enkele tientallen jaren van indoctrinatie door de media en het onderwijs kunnen dat nooit begraven.”

“Iets dat dood leek, iets dat achter ons zou liggen, dat kan, zo weten wij, weer tot bloei komen. Precies dat is onze leidraad, ons leidende motief, wij zijn de partij van de wedergeboorte, van de renaissance. Dat is wat wij willen bewerstelligen. Dat is nu noodzakelijker dan ooit. Wij gaan een nieuwe generatie opleiden en de huidige leiders vervangen en verslaan. Wij zullen niet rusten tot de democratie is hersteld en het partijkartel is gebroken. Herstel van de democratische rechtsstaat. Wij zijn het vlaggeschip van de renaissance”.

“Op deze rots gaan wij onze zuil bouwen. We gaan onze democratie herstellen. Vandaag is de eerste grote veldslag gewonnen”.

Dit raakt allemaal aan het onrustige gevoel dat mij de laatste jaren heeft bekropen. Het gevoel dat de dertiger jaren terugkeren. Baudet noemt die terugkeer een renaissance. Maar is het niet gewoon een hang naar bedenkelijke ideeën waarvan de geschiedenis heeft geleerd dat die ons niet verder helpen maar juist in het verderf storten? En dan de huidige elite verwijten dat die geen idee heeft waar dit op termijn toe kan leiden? Hoe arrogant kun je zijn?

Ik denk niet dat het zal beklijven, we zijn in de 21e eeuw aanbeland, we stevenen af op ontwikkelingen die we nauwelijks nog kunnen overzien. Wie in de 19e eeuw is blijven hangen, ziet überhaupt niets meer.

Ik heb net zonnepanelen besteld.

Je hebt natuurlijk gelijk dat een uitslag van 51 tegen 49 procent bij een referendum, of net gelijk welke volksraadpleging, nooit tot zo’n ingrijpende verandering als de Brexit zou mogen leiden. En ik hoop dat het ongeveer zo zal gaan als jij May adviseert. Uitstel van executie, de Britten goed met de koppen tegen elkaar en dan een zachte Brexit.

Dat vindt Tjeenk Willink ook. Weg met de banale meerderheid als maatstaf. Maar nee, ik heb hem nog niet gelezen. Is er hopeloos bij in geschoten. Dus veel zinnigs kan ik er niet over zeggen. Toch vertrouw ik er blindelings op dat hij het op het belangrijkste punt dat mij dwarszit met mij eens is: de doorgeschoten privatisering. Die moet hoognodig worden teruggedraaid. In de gezondheidszorg uiteraard, maar ook in andere sectoren van algemeen belang, zoals onderwijs, water, energie, medische farmacie en woningbouw. Het tij lijkt zich trouwens al enigszins te keren. De Tweede Kamer wilde vorig jaar al wat minister Ollongren nu voor ogen heeft: eindelijk die vermaledijde huisjesmelkers eens aanpakken, die ene met die fancy bril voorop. D’66 is so wie so goed bezig met Jetten, na diens valse start vorig jaar met die barst in de plaat. Ze draaien leuk bij naar links momenteel. En wat de perverse farmaceutische industrie betreft: onze ziekenhuizen gaan het zelf wel doen. Zelfs de Vriendenloterij subsidieert nu initiatieven in die richting. 

Tot zover was ik afgelopen dinsdag. Maar woensdag heeft het FvD dus zijn slag geslagen bij de Statenverkiezingen. Weet je aan wie ik een nóg grotere hekel heb dan Kwik, Kwek en Kwak in de Britse politiek? De louche Hiddema. Met zijn ‘hoe durft zo’n tramterrorist mijn campagnefeestje te bederven!’. Eigenlijk heb ik zelfs Trump nog liever dan de louche Hiddema. De walging die de louche Hiddema bij mij oproept is niet te beschrijven, door niemand, dus ga ik het zelf al helemaal niet proberen. Maar noteer het maar vast weer ergens. En denk kokjes in opleiding. Dat je bij ons volgende diner in al je argeloosheid niet laat vallen dat je de louche Hiddema wel een leuke peer vindt of zoiets. Echt, als wij hier in huis weer eens gewapenderhand staan te beven bij ons alarm, hoop ik dat we na het driemaal intoetsen van de verkeerde code uiteindelijk hèm in de garage aantreffen. Make my day. Samen met Baudet, want die is natuurlijk nog erger. Een neo-nazi met boreale heimwee naar het arische ras, dat intussen gewoon net als iedereen uit Afrika afkomstig is, maar door dat soort détails laat een beetje Baudet zich niet van de wijs brengen. Die hemelt liever de paradijselijke negentiende eeuw op, toen alles nog mooi en goed was. Voor de beter gesitueerden welteverstaan. Want het plebs werkte zich dood in mijnen en fabrieken of stierf gewoon al in de kinderschoenen. Nou, laat ik erover ophouden. Laten we liever bedenken dat driekwart van ons volk niet op deze dandy’s heeft gestemd. Een schrale troost, maar meer zit er niet in.

Met Baudet is overigens wel alles mogelijk. Hij draait als een blad aan de boom, maakt niet uit op welk terrein. Zorggeld, veehouderij, in of uit de EU, draaien is zijn tweede natuur en zijn kiezers malen net als die van Trump evenmin om de waarheid. Straks vindt Baudet een homeopatische verdunning met als resultaat iedereen hartstikke bruin toch ook wel mooi. Zijn hemd is het al.

Ik had donderdag naar de kapper gewild, maar het besef dat zij namens zichzelf en tevens bij volmacht namens haar man, die een bloedhekel aan Baudet heeft, op Baudet heeft gestemd en dat zij mij beslist zou vragen wat ik daar zoal van vond, dat besef deed mij besluiten nog een week of twee door te lopen met een ragebol van hier tot Kleef, in de hoop dat tegen die tijd wel weer een andere sensatie, bijvoorbeeld een opmerkelijke vorm van zelfverdediging ergens in een privé-garage, al haar aandacht opeist.

Om al deze dingen ben ik voor nog één keer stemmen en wel pro of contra invoering van een meritocratie. Met nog één keer die goeie ouwe spelregel dat bij 51% voor een meritocratie die bestuursvorm wint. Bij een meerderheid voor democratie ben ik voor opnieuw stemmen. Een beetje zoals May doet dus.

Vat jij Tjeenk Willink dan zolang even samen voor Mark en mij?
We denken wel dat je voldoende puf hebt.

Ik las trouwens een paar weken geleden, dat de voorzitter van het Britse parlement een kat heeft die Order! heet. Dat had hij in een interview verteld. Ik weet niet of ik het verhaal moet geloven, maar het beeld van een parlement dat net zo gezeglijk is als een doorsnee huiskat sprak me wel aan.

Wat een vertoning zeg, daar aan de overkant. Ik heb me zitten afvragen: wat doe ik zelf eigenlijk, als ik de boel helemaal in de soep heb laten lopen en ik wil weer uit de soep? Wat ik dan doe is: pas op de plaats maken, achterom kijken, nagaan welke route ik heb gevolgd, ontdekken waar ik verkeerd ben gelopen, was dat maar één keer of vaker, hoe had ik wel moeten lopen, kan ik terug naar die afslag, en kan ik alsnog de goede kant op lopen, om zo een uitweg uit de soep te vinden. Er zijn ook andere methodes natuurlijk: je berust in de soep, tot je er in verzuipt, of je geeft anderen de schuld van de soep. Ik ken presidenten die dat doen, het zijn er de laatste tijd steeds meer, valt mij op.

Laat ik toch maar mijn eigen methode kiezen.

In 2016 is in Groot Brittannië een referendum gehouden en de uitslag was 51,9 % voor de Brexit en 48,1 % tegen. De conclusie van iedereen is dan, dat de Britten vóór de Brexit zijn. Daar ging het mis. Foute conclusie, zeg ik dan. Ik zeg: de Britten zijn verdeeld. Too close to call, zeker als het zo’n groot onderwerp betreft. Ik zou als Britse regering met de kiezers zijn gaan praten, desnoods aan vijf tafels. Wat vinden ze nou echt? Wat vinden de voorstanders, wat vinden de tegenstanders, en waarom, welke belangen spelen er. De Brexiteers zijn gemiddeld veel ouder dan de remainers bijvoorbeeld. Waar zit ‘m dat in? Wat vinden de Schotten? Wat vinden de Ieren? En als je een duidelijk beeld hebt wat er speelt in je land, kun je een beslissing nemen. Volgens mij is dat democratischer dan de grootst mogelijke minderheid in je land iets aandoen wat ze niet willen.

En nog iets. Je kunt deel uitmaken van de EU, of niet deel uitmaken van de EU. Beide posities zijn op zich goed, beide hebben voor- en nadelen, het is maar net wat je wil. Maar eerst meedoen en daarna weglopen is nooit een goed idee. Het kan wel, maar het levert alleen maar verliezers op, en de kans op mislukking is erg groot. Stick to the plan, en probeer er het beste van te maken.

Dus wat moet Theresa May nu doen? Ze kan wel wat hulp gebruiken, en je kent mij, ik kan dan niet aan de kant blijven staan en ik moet haar dan uit de soep trekken. Wat ze moet doen is, na alle stemmingen in het parlement, een brief schrijven aan Jean-Claude Juncker met ongeveer de volgende strekking:

“We, the British people” zijn nog niet toe zijn aan een Brexit, we hebben meer tijd nodig om het voor te bereiden. We trekken hierbij ons verzoek van twee jaar geleden om uit te mogen treden in. We gaan eerst een jaar intern met iedereen discussiëren over de voor- en nadelen. Als we er uit zijn melden we ons wel weer. Warm greetings and tell Mark I said hello”.

Dat is echt het beste.

Mark met zijn breekbare vaasje. Hij ziet ons land en onze samenleving als broos en breekbaar. Ik niet. Ik vind ons behoorlijk sterk en weerbaar. Wij kunnen tegen een stootje. Natuurlijk zijn ook wij niet onkwetsbaar, maar we zouden niet alleen moeten focussen op de gevaren die ons van buitenaf bedreigen, maar meer aandacht moeten besteden aan de stevigheid van onze eigen instituties, daar zouden we allemaal beter van worden. Zeg Mark, nu ik toch bezig ben regeringsleiders te adviseren, heb jij het laatste boekje van Herman Tjeenk Willink gelezen, “Groter denken, kleiner doen”? En zo ja, wat heb je er tot nu toe mee gedaan? Of nog niet? Als ik er de puf voor heb, zal ik het binnenkort voor je samenvatten. Ik moet ook nog mijn huis isoleren en zonnepanelen aanschaffen, maar ik  zal kijken wat ik kan doen.

Linie, heb jij het al uit?

Ik heb de neiging achter goeroes aan te lopen. Lees ik Andreas Burnier, draag ik haar ideeën uit. Lees ik Schopenhauer, volg ik die. Lees ik Harari, ben ik in Harari. In de jaren zeventig las ik Marx en nog tot diep in 2013 zag ik overal productiekrachten dialectisch in de weer met productieverhoudingen, terwijl de geslepen reactie – geef ze een uitkering, bijstand, huursubsidie, dan kunnen ze tenminste onze spullen kopen – van het vuige kapitalisme de Verelendung van het lompenproletariaat allang als ideaal verpulverd had. En nu heb ik hier in het dorp een leuke historicus gevonden – het was even zoeken, maar toen had ik er een – en weet ik ineens alles over motteburchten, feodalisme en cisterciënzer kloosterorden. Het woord cisterciënzer kan ik, net als Chichester, dat in het perfide Albion ligt, niet goed uitspreken, maar denk: strenge benedictijnen. Dit alles dus terwijl ik helemaal niet hou van meeloperij. Nou zul jij zeggen de ene goeroe is de andere niet. En daar heb je dan wel weer een punt. Zo zijn er ook mensen die dwepen met acupunctuur. Tevens ken ik een huisarts die gelooft in de helende kracht van ongeschilde aardappels, mits in een jute zak. En last but not least zijn er die met astrologie weglopen. Zo iemand had ik gistermiddag op de thee. Als je op een kruispunt tussen allerlei fietsroutes woont, vorm je een betreurenswaardig natuurlijke aanlegplaats voor onverwacht bezoek. Dat van gister geloofde oprecht dat ons leven gestuurd wordt door de sterren. Zoiets moet je niet doen, ook al breng je nog zoveel appelgebak mee. Van het bestek in je keukenla, zei ik, krijg je meer straling dan van de ziekste kwer. Ik bedoelde kwiekste ster, maar er gaat steeds meer mis in mijn hoofd, het is er echt een soepzooitje soms. Toch Fons, gelooft vrijwel niemand in zijn bestek. Dat is raar. Dat is eigenlijk raarder dan die lui met een vergiet op hun hoofd, waar jij het een blog of 40 geleden over had. Je weet wel, van de Kerk van het Vliegend Spaghettiemonster. Die aanbidden tenminste een echte God, daar kan men alleen maar respect voor hebben. Vertrouwen op de stand van de hemellichamen voor je persoonlijk zieleheil daarentegen is echt meer dan licht debiel. Zwaar debiel is misschien net teveel gezegd, met name tegen mensen met hun taartvork in de aanslag, maar op gewoon normaal debiel gaat het toch wel aan. Wij zijn het heelal namelijk straal onverschillig. Als er één instantie niks om ons geeft, is het wel het heelal. Dus mensen, mensen, geloof toch wat meer in je eigen bestek.

Weet je aan wie ik ook zo’n hekel heb? Nigel Farage, Boris Johnson en Jeremy Corbyn, de Kwik, Kwek en Kwak van de Britse politiek. En Cameron natuurlijk, met z’n referendum, wat een lame duck is dát zeg. Trouwens dat hele anachronistische volkstheater daar, hoe kan het toch dat Nederlandse politici dat steeds weer zo vol bewondering als hèt boegbeeld van de democratie bestempelen? Als het toch ergens niet democratisch toegaat, dan bij ons aan de overkant. Wat een stel gemankeerde acteurs is dat. Goedkoop effectbejag, scoren, elkaar kleineren, schmieren, l’art pour l’art, meer is het niet. Voor hoogbegaafden misschien leuk als afleiding van het hoogbegaafd zijn, maar mensen zoals ik schamen zich plaatsvervangend dood. Om de inhoud gaat het vrijwel nooit. Okay, die voorzitter is een markant figuur, met z’n Order! Order!, maar dat hij dat bijna volcontinu de zaal in moet slingeren, schreeuwt toch boekdelen. Weet je waar het spektakel mij nog het meest aan doet denken? Aan een VMBO-klas met kokjes in opleiding. Ik had een vriendin – ze is er helaas aan overleden – die zulke pubers Frans moest geven. Haute cuisine immers en van je oh, la, la. Op goede dagen vlogen de woordenboeken door het lokaal, er werd gevochten, op tafels geklommen en ondersteboven uit het raam gehangen, terwijl zij ‘silence, silence, je vous en prie’ smeekte. Maar de kokjes kenden geen Frans en wilden dat graag zo houden. Op slechte dagen kotsten ze over elkaar heen. Kijk, dat mis ik dan wel weer een beetje in het Britse parlement. Als democratie je zo totaal niet boeit, spuug elkaar dan tenminste eens goed onder. Het hoeft niet elke keer, dat deden die kokjes ook niet, maar op baaldagen, als May weer eens een dagje Brussel doet. Of is zelfs dat teveel gevraagd?